Le piment d'Espelette....

ou la folle ascension d'une épice d'exception

Culture et tradition du Pays Basque Le piment d'Espelette est un cousin du poivron, découvert au Mexique par Christophe Colomb et cultivé depuis longtemps au Pays Basque. Il est aujourd'hui reconnu par une appellation d'origine protégée (AOP), qui fait de lui la première et seule épice française à être labellisée. L'ezpeletako biperra, en basque, un piment rouge dont le coeur renferme un secret-défense : la capsaïcine, une molécule naturellement sécrétée par la plante pour éloigner ses prédateurs. Concrètement, c’est la capsaïcine, membrane blanche à l’intérieur du piment qui donne le piquant, raison pour laquelle on l’enlève pour faire de la confiture de piment. Sur l'échelle de Scoville, le doux piment d'Espelette se trouve modestement à 4, un peu au-dessus du poivron (0) et bien en dessous du volcanique habanero (10). On dit qu'il associe des arômes de tomate ou de pain grillé à un piquant modéré. Au Pays Basque, il est cultivé dans un coin de potager depuis près de 400 ans. Mais depuis juin 2000, le traditionnel piment familial a pris une toute autre envergure : 10 villages (dont Espelette) le cultivent sous l'appellation d'origine contrôlée (AOC) remplacée par une AOP en 2009, et produisent à eux seuls plus de 128 tonnes de poudre de piment par an. Conformément au cahier des charges imposé par l'AOP, le piment d'Espelette y est cultivé en plein champs et récolté à la main du mois d'août jusqu’aux premières gelées et au plus tard début novembre. La plante ne résiste pas au gel et doit être replantée tous les ans avec les graines soigneusement sélectionnées par chaque producteur ; les plants sélectionnés sur pied sont mis à sécher en corde pour augmenter la qualité de la production d’année en année. Puis il est trié, lavé, et soit mis en corde, soit mis à sécher pour être transformé en poudre. Les producteurs à la recherche de la qualité pour leur poudre les essuient un par un, seuls les rares très gros producteurs, pour des raisons pratiques, les lavent à grande eau. Chaque année un peu avant la fin de la récolte, le village d'Espelette organise une grande fête du piment. Celle-ci réunit plus de 20 000 personnes, curieuses de découvrir ce qui est devenu en peu de temps l'un des emblèmes du terroir basque ! Encadré ou légende : Les arômes se développent avec le séchage en plein air, sous serre ouverte ou en façade. Il ne reste que 4 producteurs qui font encore sécher une partie de leur récolte de piment en façade (entre autres les producteurs « Ithurria/Biard » à Espelette)

Reportage Outback Images - Texte Emmanuelle Figueras, photos Nicolas Leser, Serge Strippentoir

  • ENVIR 1A121 CLC165 ENVIR 1A121 CLC165
  • ENVIR 1E301 BLJ136 ENVIR 1E301 BLJ136
  • ENVIR 1E301 BLJ142 ENVIR 1E301 BLJ142
  • ENVIR 1G111 DAS83-2 ENVIR 1G111 DAS83-2
  • ENVIR 1G111 DAS83 ENVIR 1G111 DAS83
  • ENVIR 1G111 DAS91 ENVIR 1G111 DAS91
  • ENVIR 1G111 MRJ93 ENVIR 1G111 MRJ93
  • ENVIR 1G111 STS01 ENVIR 1G111 STS01
  • ENVIR 1G111 STS02 ENVIR 1G111 STS02
  • ENVIR 1G111 STS03 ENVIR 1G111 STS03
  • ENVIR 1G111 STS04 ENVIR 1G111 STS04
  • ENVIR 1G111 STS05 ENVIR 1G111 STS05
  • ENVIR 1G111 STS06 ENVIR 1G111 STS06
  • ENVIR 1G111 STS07 ENVIR 1G111 STS07
  • ENVIR 1G111 STS08 ENVIR 1G111 STS08
  • ENVIR 1G111 STS09 ENVIR 1G111 STS09
  • ENVIR 1G111 STS10 ENVIR 1G111 STS10
  • ENVIR 1G111 STS100 ENVIR 1G111 STS100
  • ENVIR 1G111 STS101 ENVIR 1G111 STS101
  • ENVIR 1G111 STS102 ENVIR 1G111 STS102
  • ENVIR 1G111 STS103 ENVIR 1G111 STS103
  • ENVIR 1G111 STS104 ENVIR 1G111 STS104
  • ENVIR 1G111 STS105 ENVIR 1G111 STS105
  • ENVIR 1G111 STS106 ENVIR 1G111 STS106
  • ENVIR 1G111 STS107 ENVIR 1G111 STS107
  • ENVIR 1G111 STS108 ENVIR 1G111 STS108
  • ENVIR 1G111 STS109 ENVIR 1G111 STS109
  • ENVIR 1G111 STS11 ENVIR 1G111 STS11
  • ENVIR 1G111 STS110 ENVIR 1G111 STS110
  • ENVIR 1G111 STS111 ENVIR 1G111 STS111
  • ENVIR 1G111 STS112 ENVIR 1G111 STS112
  • ENVIR 1G111 STS113 ENVIR 1G111 STS113
  • ENVIR 1G111 STS114 ENVIR 1G111 STS114
  • ENVIR 1G111 STS115 ENVIR 1G111 STS115
  • ENVIR 1G111 STS116 ENVIR 1G111 STS116
  • ENVIR 1G111 STS117 ENVIR 1G111 STS117
  • ENVIR 1G111 STS118 ENVIR 1G111 STS118
  • ENVIR 1G111 STS119 ENVIR 1G111 STS119
  • ENVIR 1G111 STS12 ENVIR 1G111 STS12
  • ENVIR 1G111 STS120 ENVIR 1G111 STS120
  • ENVIR 1G111 STS121 ENVIR 1G111 STS121
  • ENVIR 1G111 STS122 ENVIR 1G111 STS122
  • ENVIR 1G111 STS123 ENVIR 1G111 STS123
  • ENVIR 1G111 STS124 ENVIR 1G111 STS124
  • ENVIR 1G111 STS125 ENVIR 1G111 STS125
  • ENVIR 1G111 STS126 ENVIR 1G111 STS126
  • ENVIR 1G111 STS127 ENVIR 1G111 STS127
  • ENVIR 1G111 STS128 ENVIR 1G111 STS128
  • ENVIR 1G111 STS129 ENVIR 1G111 STS129
  • ENVIR 1G111 STS13 ENVIR 1G111 STS13
  • ENVIR 1G111 STS130 ENVIR 1G111 STS130
  • ENVIR 1G111 STS131 ENVIR 1G111 STS131
  • ENVIR 1G111 STS132 ENVIR 1G111 STS132
  • ENVIR 1G111 STS133 ENVIR 1G111 STS133
  • ENVIR 1G111 STS134 ENVIR 1G111 STS134
  • ENVIR 1G111 STS135 ENVIR 1G111 STS135
  • ENVIR 1G111 STS136 ENVIR 1G111 STS136
  • ENVIR 1G111 STS137 ENVIR 1G111 STS137
  • ENVIR 1G111 STS138 ENVIR 1G111 STS138
  • ENVIR 1G111 STS139 ENVIR 1G111 STS139
  • ENVIR 1G111 STS14 ENVIR 1G111 STS14
  • ENVIR 1G111 STS140 ENVIR 1G111 STS140
  • ENVIR 1G111 STS141 ENVIR 1G111 STS141
  • ENVIR 1G111 STS142 ENVIR 1G111 STS142
  • ENVIR 1G111 STS143 ENVIR 1G111 STS143
  • ENVIR 1G111 STS144 ENVIR 1G111 STS144
  • ENVIR 1G111 STS145 ENVIR 1G111 STS145
  • ENVIR 1G111 STS146 ENVIR 1G111 STS146
  • ENVIR 1G111 STS147 ENVIR 1G111 STS147
  • ENVIR 1G111 STS148 ENVIR 1G111 STS148
  • ENVIR 1G111 STS149 ENVIR 1G111 STS149
  • ENVIR 1G111 STS15 ENVIR 1G111 STS15
  • ENVIR 1G111 STS150 ENVIR 1G111 STS150
  • ENVIR 1G111 STS151 ENVIR 1G111 STS151
  • ENVIR 1G111 STS152 ENVIR 1G111 STS152
  • ENVIR 1G111 STS153 ENVIR 1G111 STS153
  • ENVIR 1G111 STS154 ENVIR 1G111 STS154
  • ENVIR 1G111 STS155 ENVIR 1G111 STS155
  • ENVIR 1G111 STS156 ENVIR 1G111 STS156
  • ENVIR 1G111 STS157 ENVIR 1G111 STS157
  • ENVIR 1G111 STS158 ENVIR 1G111 STS158
  • ENVIR 1G111 STS159 ENVIR 1G111 STS159
  • ENVIR 1G111 STS16 ENVIR 1G111 STS16
  • ENVIR 1G111 STS160 ENVIR 1G111 STS160
  • ENVIR 1G111 STS161 ENVIR 1G111 STS161
  • ENVIR 1G111 STS162 ENVIR 1G111 STS162
  • ENVIR 1G111 STS163 ENVIR 1G111 STS163
  • ENVIR 1G111 STS164 ENVIR 1G111 STS164
  • ENVIR 1G111 STS165 ENVIR 1G111 STS165
  • ENVIR 1G111 STS166 ENVIR 1G111 STS166
  • ENVIR 1G111 STS167 ENVIR 1G111 STS167
  • ENVIR 1G111 STS168 ENVIR 1G111 STS168
  • ENVIR 1G111 STS169 ENVIR 1G111 STS169
  • ENVIR 1G111 STS17 ENVIR 1G111 STS17
  • ENVIR 1G111 STS170 ENVIR 1G111 STS170
  • ENVIR 1G111 STS171 ENVIR 1G111 STS171
  • ENVIR 1G111 STS172 ENVIR 1G111 STS172
  • ENVIR 1G111 STS173 ENVIR 1G111 STS173
  • ENVIR 1G111 STS174 ENVIR 1G111 STS174
  • ENVIR 1G111 STS175 ENVIR 1G111 STS175
  • ENVIR 1G111 STS176 ENVIR 1G111 STS176
  • ENVIR 1G111 STS177 ENVIR 1G111 STS177
  • ENVIR 1G111 STS178 ENVIR 1G111 STS178
  • ENVIR 1G111 STS179 ENVIR 1G111 STS179
  • ENVIR 1G111 STS18 ENVIR 1G111 STS18
  • ENVIR 1G111 STS180 ENVIR 1G111 STS180
  • ENVIR 1G111 STS181 ENVIR 1G111 STS181
  • ENVIR 1G111 STS182 ENVIR 1G111 STS182
  • ENVIR 1G111 STS183 ENVIR 1G111 STS183
  • ENVIR 1G111 STS184 ENVIR 1G111 STS184
  • ENVIR 1G111 STS185 ENVIR 1G111 STS185
  • ENVIR 1G111 STS186 ENVIR 1G111 STS186
  • ENVIR 1G111 STS187 ENVIR 1G111 STS187
  • ENVIR 1G111 STS188 ENVIR 1G111 STS188
  • ENVIR 1G111 STS189 ENVIR 1G111 STS189
  • ENVIR 1G111 STS19 ENVIR 1G111 STS19
  • ENVIR 1G111 STS190 ENVIR 1G111 STS190
  • ENVIR 1G111 STS191 ENVIR 1G111 STS191
  • ENVIR 1G111 STS192 ENVIR 1G111 STS192
  • ENVIR 1G111 STS193 ENVIR 1G111 STS193
  • ENVIR 1G111 STS194 ENVIR 1G111 STS194
  • ENVIR 1G111 STS195 ENVIR 1G111 STS195
  • ENVIR 1G111 STS196 ENVIR 1G111 STS196
  • ENVIR 1G111 STS20 ENVIR 1G111 STS20
  • ENVIR 1G111 STS21 ENVIR 1G111 STS21
  • ENVIR 1G111 STS22 ENVIR 1G111 STS22
  • ENVIR 1G111 STS23 ENVIR 1G111 STS23
  • ENVIR 1G111 STS24 ENVIR 1G111 STS24
  • ENVIR 1G111 STS25 ENVIR 1G111 STS25
  • ENVIR 1G111 STS26 ENVIR 1G111 STS26
  • ENVIR 1G111 STS27 ENVIR 1G111 STS27
  • ENVIR 1G111 STS28 ENVIR 1G111 STS28
  • ENVIR 1G111 STS29 ENVIR 1G111 STS29
  • ENVIR 1G111 STS30 ENVIR 1G111 STS30
  • ENVIR 1G111 STS31 ENVIR 1G111 STS31
  • ENVIR 1G111 STS32 ENVIR 1G111 STS32
  • ENVIR 1G111 STS33 ENVIR 1G111 STS33
  • ENVIR 1G111 STS34 ENVIR 1G111 STS34
  • ENVIR 1G111 STS35 ENVIR 1G111 STS35
  • ENVIR 1G111 STS36 ENVIR 1G111 STS36
  • ENVIR 1G111 STS37 ENVIR 1G111 STS37
  • ENVIR 1G111 STS38 ENVIR 1G111 STS38
  • ENVIR 1G111 STS39 ENVIR 1G111 STS39
  • ENVIR 1G111 STS40 ENVIR 1G111 STS40
  • ENVIR 1G111 STS41 ENVIR 1G111 STS41
  • ENVIR 1G111 STS42 ENVIR 1G111 STS42
  • ENVIR 1G111 STS43 ENVIR 1G111 STS43
  • ENVIR 1G111 STS44 ENVIR 1G111 STS44
  • ENVIR 1G111 STS45 ENVIR 1G111 STS45
  • ENVIR 1G111 STS46 ENVIR 1G111 STS46
  • ENVIR 1G111 STS47 ENVIR 1G111 STS47
  • ENVIR 1G111 STS48 ENVIR 1G111 STS48
  • ENVIR 1G111 STS49 ENVIR 1G111 STS49
  • ENVIR 1G111 STS50 ENVIR 1G111 STS50
  • ENVIR 1G111 STS51 ENVIR 1G111 STS51
  • ENVIR 1G111 STS52 ENVIR 1G111 STS52
  • ENVIR 1G111 STS53 ENVIR 1G111 STS53
  • ENVIR 1G111 STS54 ENVIR 1G111 STS54
  • ENVIR 1G111 STS55 ENVIR 1G111 STS55
  • ENVIR 1G111 STS56 ENVIR 1G111 STS56